Mizo Khawvel Thlirna Part-2

Pathian khawngaihna zarah, keini Mizo/Zofate hian nasa takin malsawmna kan dawng a; kawngtinrengah nasa takin hma kan sawn bawk a ni. Tunhmain khua leh khua, chi leh chi te kan indo thin a; a bulpui chu mawl vang a ni ber awm e. Ram hran hranah British-ho khan kan ram min then darh sak tak a vang khan, inkalpawhna leh inbiaktawnna te a that loh vangin engemaw chang chuan unau inhmel hai lek lek chang leh innghirnghona te awm thin mahse; harsatna kan tawh tak tak chuan thisen zawmpui unau kan nihna hi a lo lang leh thin a; thlavang kan inhauh a, kan inpuih thin te hi unau kan nihna tichiangtu a ni.

Tuntum Burma ram buaina avanga Mizoram leh Manipur kan unauten nasa taka thlavang min hauh a, min tanpui a, min tawngtai sakna te a hluin a ropui a ni. A bik takin Mizoram sawrkar hmalakna te, tlawmngai pawl hma lakna te, Kohhranho hmalakna te, rimawi khawvela mi lar te leh huhang nei mi lar te zawng zawngin hma an lakna te in inhawn zia leh min lo tawrhpui zia hriat hian; rilruah a lawm veng veng a ni. Chu mai a ni lo, raltlan in lo hum a, a lo lut leh turte pawh inhawng tak a in lo inbuatsaihna te hi; Burma rama awm keini Mizo/Zofate tan hmai a uang ve phah hle a ni. Burma ram mi maktaduah-52 ai atam hian keini hi Chin tihin min hria a, Mizoram hria pawh an tlem hle a; inthil tihthatte khawvel chanchinah a lo lang a, Burma ram Kawlho leh hnam dangte pawh,”Khawiah nge Mizoram chu a awm, tute nge Mizo chu?”, tih an rawn ngaihven a,”Mizo Chin Tahan, Kalaymyo te Kalay & Kabaw phaikuam a awmte nen hnam khat an ni a.” tiha a hriaten an hrilhin inchungah an lawm em em a, min hre ngai lotute pawn min hriat phaha; harsatna karah kan lo lawmin kan chhuang em em che u a ni.

Pathian nung ringtu kan nihna atang pawh kan tih awm reng a ni a, khawvel ram hrang hrang, hnam hrang hrang, sakhaw hrang hrang te pawn min tawrhpuia; an theih ang angin hma an la ve hlawm a. A hun takah inrawn che hi khawvel pum huap pawn in eng tih chhuahin a awm a ni. Zoram mipuite inthiltha tih hi nangmahni theihna zawn theuhah chhunzawm zel u la, Zofate kan inpumkhatna a lo zual deuh deuh ang a, hmingthatna te leh malsawmna te Pathianin a pe ngei ang che u tih hi ka ring tlat a ni.

Thuhmaa ka sawi angin, hun kaltaah te kha chuan unau inchhang bung ang mai a intihthiam loh changte awm thin mahse; harsatna kan tawh tak tak chuan kan inhre reng tho tho a ni. Entir nan: Mizoram buai laiin Burma lamah Mizoram mi tam tak pur an chaw a, Burma kan rawn harsa ve leh tunthleng Burma Zofate Mizoramah pur an rawn chaw a, Manipur lam unaute pawh inpui Mizoramah pur rawn chaw an awm a; Mizoram hian inpui nihna inchan hi a ropui hle a ni. Burma Zofate chennaah khuarel chhiatna a awmin vehbur khawnin in tanpui a, Mizoramah khuarel chhiatna awmin vehbur khawnin tanpuina an rawn nei ve bawk a, Assam leh Mizoram buainaah Burma lam unauten inthlavang an hauh a, ei leh in a tul dan anga tanpui turin an inbuaitsaih a; chutiang zel chuan tunah Mizoramin Burma unaute thlavang inhauh a, nasa takin hma inla a in lo tanpui hi; unau kan nihna hi a lo lang chhuak chiang leh thin a ni.

Unau hmel hai tirehtu zingah chuan: 1. Inzinpawh/ inkalpawhtawnna hian nasa takin kan inhriatthiam phah a; kan inlaichinna pawh a tinghet phah hle a ni. 2.Rimawi khawvel leh milarte pawh hian nasa takin kan inlaichinna an titha a, inpumkhatna kawngah a thawhhlawk ber pawl an ni awm e; chuvangchuan kan zaimite leh rimawitumtute mahni theihna kawngkawngah hma i la zel ang u. 3.Tlawmngaipawl thil tih leh thawhhona hian nasa takin min tipumkhat bawk a ni. 4. Khawvel tukverh(Internet) atang thlalak, lem, aw, chetheihlimthla, a huhova hmuhtheih leh hmuhtheih lova inbiaktawnna leh a huhova chanchin & thu leh hla inhriattirtawnna te hian kan hmuh ngai lo te, kan hriat ngai lo te min hriat tir a; nasa takin kan fin phahin inpumkhatna pawh min siam sak a ni. 5.Politics ang zawng a hruaitute thawhhona leh inkalpawhtawnna pawhin, nasa takin inpumkhatna min siam a ni.
6. Thu leh hla(literature) lam a kan thuziak te, kan lehkhabu te, thu leh hla zawnga insuihkhawm a thawhhona kan neih te hian finna tam tak min neih tir bakah; inpumkhatna pawh a siam nasa hle a ni. 7. Infiamna(Sports & Games) lam hawia inkalpawhtawnna kan neih te, thawhhona kan neih te pawh hian inpumkhatna nasa takin min siam a ni. 8. Fiamthu thiamten thiam taka inpumkhatna hawi zawnga, fiamthu an thawh te, lem an chang te leh fiamthu thiam mi larte hunhmang tura kan inkawmna te leh an thawhrah te hian; nasa takin inpumkhatna min siam a ni. 9.Pathian Thu a inpawlzahona te, thawhhona te, inkalpawhtawnna te kan neih thin te hian inpumkhatna leh inlaichinna an tinghet zual sauh sauh bawk a ni. Heng ka tarlan pa-9 zingah hian a khawi khawiah emaw chuan kan tel theuh a rinawm a, kan tel theih theihnaah thiam tak leh thahnemngai takin tun ai nasa zawkin hma i la ang u.

Part-1 https://zochepa.wordpress.com/2009/06/08/mizo-khawvel-thlirna-part-i/#more-144 ka ziah lai hian 2009 unau kan inhmuh thiam loh deuh lai a ni a, tun hun nen a khaikhin chuan tunah chuan engkimah kan inhrethiam a, thil tam takah hma kan sawn nasa hle tawh a ni. Tunah chuan kan unaute kar chauh ni lo, hnam dang leh khawvel hriatah,’Tutenge kan nih’, tih hi tih lan a; Pathian ropuina chu keimahniah tih lan i tum theuh ang u. Kan thlen chin a piangah hma i sawn zel ang u.
Note: Ziakmi leh mithiam ka ni lem lova, ka ziah sual leh sawisual a awm chuan; min hrethiam dawn a nia.

Ka pa ka u kha lo hmuak rawh.

19 May 1987 khan ka pa-in mual min liam san a, kha tiang ang reng khan tawrh har leh hreawm tih kha ka la nei ngai lo, ka tan vanpui a chim. Theih ni se chuan thihna lakah khan phuba ka la ngei ang. Zan a lo tlai a, ka pa ngaiin ka lungleng ka tah a chhuak a, thenrualt’n min rawn lenpuia ka tap zak bawk si a; pawn dawh atang tla palh niawm takin ka awm a, ka tap ta vak a. Lunglen erawh a bo chuang si lo,thenawm khawveng leh thenrualt’n min rawn lenpui  te, min rawn lenkhawmpui te leh thalai khawhar inriakpui Zonun mawi khan khawhar min hnem tak zet a. Chutiang avang chuan rawlthar ka lo nih atang lumen,khawhar lenkhawm leh khawhar in riah te pawh ka theitawpin ka ti ve thin a, khawhar lusun te hriatthiamna ka nei a; mi tam tak pawh tawngkamin ka lo hnem ve thin a. Kum thuah pawh, tawnhriatah pawh puitling ve tawh viauah ka inngai a, lusun leh mah ila ka tuar thiam ve tawh viau ang tih ka lo inngai thin a. Ngalchara inkhawn hi a na a, khawn nawn pawn a na leh tho tho a, ngaiah a neih theih tak tak loh ang hian; lusun pawh hi ngaiah a neih thei loh tih ka hrechiang ta.

1 July 2018(New Zealand time) ka u min peih loh san tih ka hriat khan,”Pathianin hun a ti a, a chawlh tir ta ni” tihin inti pachang takin ; chhungte leh thiantha te nen phone atang kan inbia a. Pathian ni inkhawm pawh ka chanvo pangngai takin ka hlen a, kohhranho leh thianthat’n thlanthut min thutpui a, an chungah ka lawmin ka tuar thiam hlein ka in hria. Mahse, zankhua a lo tlai a, keimaha ka awm meuh chuan, ka u he khawvelah ka hmu leh tawh dawn lo reng reng che tih ka hriatin; ka biangah mintui luang hi ka veng seng lo.

Nunhlui liam hnu thinlaiah a lo lang a, ka naupan laia tlangval pa-5in an meizial lakai turin min tir a, zial zu mi ka nih loh vangin ka lakai thei lo; ka tih vangin min vel a. Lungchhe tak a ka tap chu ka u-in min hmuh chuan “Lawmte ngati nge i tah a?” min ti a, thil awmzia ka hrilh chuan,a thinur hle a. “Lo kal rawh tunge veltu che chu min kawhhmuh rawh!” a ti a. Min veltu ngei chu ka kawh hmu chuan “Eng vang nge ka nau i lo velh a, tunachinah ka nau hi lo vel tawh reng reng suh u.” tih pahin a benga, a samah kekin a phih let tawpa; a nau avangin tlangval pa-5 pawh hlau lo ka u chu ka thlamuanpui zia te ka ngaituah chuak a. Ka u inti pachang taka ka awm hi ka pachang thei ta ngang lo. Aizawl atang Champai zan tlan bus ka chuan dawn khan,kawng lakah ka ril atam ang tih i hlau a, hman lo chung chunga artui i chhum a, a tui a lo kang a vanga a ut deuh in thlahrung deuh a, i duhsakna nen min pek te kha, a ut lai chauh kha ka paih a, ka ei zo vek a sin; min duhsakna kha ka hrethiam a nia. Khatiangte kha a hma chuan ka lawmna a ni a; tunah erawh ka ngaihtuah chhuahin ka mittui titlatu-ah an chang zo ta.

Harsatna leh hreawmna tam tak ka paltlanga, keimahin thangkhat lian ka lo khawsa tawha, ka mittui ka ti tla lo ang tiha ka rilru ka insiam pawn ka mihring nihnain a tlin ngang lo. Mihring mihrinna atang pawn thi tur vek kan ni zia ka hre chiang hle a, Pathian thu atang pawn kumhlun tur kan ni loh zia ka hre chiang hle a. I kalna tur tah leh ha thial, natna leh lungngaihna awm tawh lohna hmunah Pathianin a chawlh tir che tih ka chiang hle a, mahse khawvela la chengate i chhungte chuan kan lo phal lo.

Vanram kai chu kan duh vek a, mahse kan chhungte, thenrual thate leh keimahni ngei pawh a kal hmasa nih kan duh leh si lo. He ka u thihna atang hian mite hriatthiamtheihna, chhelna leh thlamuanna, a kal san tak a chhungt’n kan neihtheih nan; LALPA I THLAURAU THIANGHLIMin min awmpui hlawm ang che.  Ka pa ka u kha lo hmuak rawh, i chawlhna hmunah a lo kal; he khualzinna ram ka chhuah san hunah min lo hmuak ang che u.

 

 

 

“In relationship” awmzia i hria em?

Nula leh tlangval-in kan FB-ah “In relationship” tih an post hi ka hmu fo mai a, a chhan hi chiang takin an hre lo nge, an hria a an post lui?
Mipa leh hmeichhia inngaizawng inkara Sapin relationship an tih hi,thuk taka inngaizawng tawh, sex pawh hmang dun fo thin tawh hi a kawk bik a. Keini Mizo culture-ah chuan kan sex hmante hi mite hriata puan zar hi thil mualphothlak tak a ni.
Sap nun hi a chhe lai lai hi kan zir ve zung zung a, an taimakna te, an rinawmna te, hun an vawng dikna te, dan an zah a an zawmna te hi kan zir tha leh duh si lo hi a pawi khawp mai. Sapho chuan ngaihzawng an neih chuan atlangpuiin sex an hmang dun thin a, ngaihzawngte nen a inthen chu an virgin lo tih an hre chiang a,mahse an iai phah chuang lo, keini Mizo-ah chuan hmeichhia pasal nei lo a nulat laia sex hmang thin chu tlangval tam zawk hian an iai phah thin a; Sap nun ang nun hi kan la pha ve lo.
Chuvangin, inngaihzawn laia kan FB-ah “In relationship’ tih ka post chuan “Nghet takin kan inngaizawng a,a tih pawh kan in ti fo tawh thin” tihna ang a ni a; chutiang a mi hriat a tar lan chu tha kan ti em? Tleirawl hawklak lai chuan kan in duh em em a, ho deuh deuh a kan inthen leh a dang kan nei leh chutihunlai chuan, kan FB-ah kan nihna kan intar mualpho a nih chun a biktakin hmeichhiate tan i pasal zawngna kawng turah harsatna i tawng thei a ni tih hi hriat a tha. Mipate pawh kan bialnute kan lo ti a nih pawn mi zawng zawng hriat a tar lan kher hi a tul em ni? Kan bialnute kan timualpho tih hi hriat a tha.
Inngaihzawng tir leh a vanglai chuan inthen tumna rilru hi a awm ngai lova kal tluang zel turah kan ngai a, mahse hun a lo inher zel chuan rilru inhmuh lohna te, thikthu vang te leh harsatna eng eng emaw vangin inthen leh pawh tam tak an awm leh thin. Chutiang a nih vangin, palh a awm theih avang leh kan culture nen a la inhmeh rih loh avangin i FB-ah “In relationship” tih i post hma khan ngun takin ngaihtuah rawh.

Kohhran hi eng ang nge kan nih

Kohhran chu in pakhat ang kan ni a, khawvel sualna, thlemna, harsatna thlipui leh ruahpui hrang vel mahse, Isua Krista ringtute chu kan inhumhimna tur a ni. Chu in chu a sakna turah ban pawimawh tak tak an awm ang a, bangrel a awn ang a, a bang a awm ang a, tukverh te, kawngka te a awm ang a; achungkhuh te,achhuat te pawh a awm bawk tur a ni.

Chung zawng zawng inremkhawm chuan in a lo ni a, a tungdingtu langsar tak chu a bante a ni maithei. Amaherawhchu, chu ban chu a mah chauh chuan engtihna mah a ni lo, a bangrel te, a bang te, chuat te, a chungkhuh tein a an man khawm a vangin thil tangkai tak an lo ni a. Chutiang bawkin, a chhuat te, abang te, a chungkhuh te, a bangrel te pawh chu an mahni te te chauh chuan tangkaina an nei  vak lova, an inman khawma an inzawmkhawma an rem khawm chauhin an lo tangkai vek a. Chutiangchiahchuan, keini Pathian hminga din Kohhran chhunga mite zawng zawngte pawh chu, kan zavai a kan inzawmkhawm a, kan inman khawm a, kan inrem khawm chauhin Kohhran(in) chu ruangawm neiin kan lo ding ang a, in humhimna kan lo nei dawn a ni. Continue reading “Kohhran hi eng ang nge kan nih”

I hrechiang em?

Mizo tlangval pakhat hian Chinese hawrawp a thu ziak kha, a chhan pawh hre lem lo khan mawi a tih vangin a banah a chhut ran tir a(Tattoo). A hnuah a chhan hriain an han hrilh fiah chu “Hmeichhe ek-in” tihna lek hi a lo ni se a. Chutiang ang chu kan nih loh nan kan hriat chian loh hnam dang hawrawp inchhut ran emaw, kan profile thlalakah hman emaw te hi i ching lo ang u, thu ho deuh emaw, thu tha lo emaw, kan sakhuana nen a inhmilh lo thu emaw te a ni thei a; mi tih vanga lo tih ve chiam chiam hi thil tha a ni ber lo.

Tin, Mizo kan ni a mahniin tawng kan nei a, hming pawh mahni tawng ngeiin kan phuah thei a, tawng nei lo, hming phuah tur nei lo niawm ziazanga hnam dang hming, a bik takin Sap hming kan fate hminga kan phuah ve ngawtte hi i sim ang u. Mithenkhat phei chuan an hming awmzia leh chhan pawh hre lo tam tak an awm a. Kan hriat nghal mai theih mahni tawngin hming phuah i la, i hming atang chuan I hnam nihna pawh i hnampuite chuan an hrenghal mai dawn che a ni.

Facebook groups thenkhatah hian Mizo hminga groups eng eng emawah hian admin ka ni ve nual mai a, hnam dang hming lut rawn dil te hi direct-in ka lo pawm nghal mai lo, an profile te kan en phawt a Mizo a nih leh nih loh chian phawt a ngai thin a; ka hriat chian theih loh phei chu ka pawm duh lawk lo. Chu chu a ni hnam dang hming kan put avangin kan hnampuite ngei pawn kan hming atang ngawt chuan eng hnam nge kan nih tih min hre thei tawh lo a ni tih hi hria ila, kan tu leh fate hmingah chuan mahni hnam hming ngei i phuah tawh ang u.

Hming, tawng, nungphung leh hnam thuam te hi hnam nihna lanchhuah tirtute zingah pawimawh berte an ni a; khawi hmunah pawh awm ila i vawng, chawi nung zel ang u.

Artui kan(Lawma Fanai’s omelette)

DSC03853

1. Artui pum3 chhutkeh thlengkumah dah a, thinghmarcha phut, chi, purun var den/her kawi, purunsen chansawm, chicken powder te nen vuak kawi tur.
2. Thirbel lian leh hlai phekah hriak 60ml vel chhuan sat hnuah artui chu chhun a, mahni duh dan a artui lan dan tur chu siam tur.
3. Mei tih hniam a, artui chungah chuan sweet capsicum, bawkbawnthur leh purunsen zai lep te chu mahni duh dan a rem tur. Tichuan thirbel chu chhin a, minutes-5 velah chuan a ei theih mai ang.

Ram pawn Mizote Vs ram chhung Mizote

Mizoram chhunga awm leh hna thawkte hi ram hmangaih vanga awm leh hnathawk em ni an nih a? A ni teuh lo mai, mahni pum puarna tura hna thawk hi an tam zawk.

Mizoram pawna awm leh hna thawkte hi Mizoram an hmaingaih loh vang em ni? Ni bik teuh lo mai, mahni rama hna nghet neia awm hi chak an tam zawk a, a tul vang leh mahni ramah hna hmuh lo vang te, a rem chan loh vang te.adt..avang a ram dang awm leh hna thawk hi an ni tlangpuiin a rinawm.

Rampawn atang Mizoram dinhmun an rawn sawia, ram chhunga awmhovin thu tha leh thu dik an sawi pawn tlawmah kan laa a sawitute thleng thlenga kan huat phah a, ram hmangaih tak tak lova ram pawna awm anga ngaihthlatna kan nei hi i sim ang u.

Ram chhunga awmte pawh hian hnamdang leh ram dangah mi nunphung leh chetziate kan hriat thei nan i kal chhuak ang u. Thla-2 khat vel lek zin chhuah ang chi hi chuan hnam dang nungphung leh an mizia kan hre pawh tak tak thei lova, hna thawhpui, lehkha zirpui, a kawma inkawm deuh tak tak ang chauh hian mi nunphung leh an mizia hi a hriat thei a ni. Ram chhungah kan inkhung reng chuan kan rilru put dan tur chu Thliarkar rilru bak put a har viau ang.
Continue reading “Ram pawn Mizote Vs ram chhung Mizote”

FAIAMTHU LAWRKHAWM PART-4

Pa pakhat hmelchhe lutuk

Pa pakhat pawh kha an hmelchhe mai mai, a pian hlimin an chawkidarin hmelchia a ti lutuka, mitthi dar a vaw ri ngawt.
A pianchamah pawh lengkhawm hla an sak sak ringawt. A mah ang deuh nen kawngkawiah an inhmua an tlanchhe ve ve.
A awm mai mai te hian an hmelin a tur ut ut. A mit te kha a pawng mai mai, tarmit dum(sunglasses) a vuah ve a a mit a khap thei tawh lo.
USA-ah a zin ve a, Halloween laiin a leng chhuak a, hmaikawr danglamber lawmman an lo pe; naupangin a hmel kha hmaikawr emaw an ti a an ngen vel.
Continue reading “FAIAMTHU LAWRKHAWM PART-4”